სახელმწიფო აუდიტის სამსახურმა ჩაატარა ქრონიკული დაავადებების სამკურნალო მედიკამენტებით უზრუნველყოფის სახელმწიფო პროგრამის 2017-2018 წლების შესაბამისობის აუდიტი.
აუდიტის შედეგად გამოვლინდა შემდეგი მიგნებები:
შესყიდვები
საჭიროების განსაზღვრისა და პროგრამაზე ხელმისაწვდომობის ნაკლოვანებები - პროგრამის ამოქმედებისას სამინისტროს მიერ განხორციელებული საკომუნიკაციო აქტივობები ნაკლებად იყო კონცენტრირებული სამიზნე ჯგუფების მოზიდვისკენ და არ იყო ეფექტიანი საშუალება ბენეფიციართა ინფორმირებულობისა და პროგრამაში ჩართვისთვის. შედეგად, დაბალი იყო მედიკამენტებზე მიმართვიანობა და პროგრამის ფაქტობრივ მოსარგებლეთა რაოდენობამ პოტენციურ ბენეფიციართა მხოლოდ 9% შეადგინა.
შესასყიდი მედიკამენტების მოცულობის განსაზღვრისას არ იყო გათვალისწინებული ბენეფიციართა დაბალი მიმართვიანობა და შეძენილი მედიკამენტების რაოდენობა მაღალი იყო მის ხარჯვასთან შედარებით. აღნიშნულმა გამოიწვია არაოპტიმალური მარაგების შექმნა და გაზარდა საბიუჯეტო სახსრების არარაციონალური ხარჯვის რისკი. 2018 წლის მიხედვით, პროგრამული დაფინანსების ძირითადი ნაწილის დაკონტრაქტება და საკასო ხარჯვა განხორციელდა წლის ბოლოს.
- საქონლის მიწოდების შეზღუდული ვადები - რიგ შემთხვევებში სააგენტოს მიერ გამოცხადებული ტენდერებით გათვალისწინებული იყო საქონლის მიწოდების შემჭიდროებული ვადები. მედიკამენტების ხარჯვისა და მიმდინარე მარაგების გათვალისწინებით, მოცემულ შემთხვევებში არ არსებობდა საქონლის შეზღუდულ ვადებში მიწოდების აუცილებლობა. მიწოდების არაგონივრული ვადები ზღუდავს პოტენციურ მიმწოდებელთა წრეს და ზრდის კონკურენციის შეზღუდვის რისკებს. ყოველივე აღნიშნული ქმნის მაღალი ფასის სატენდერო წინადადების გამარჯვების შესაძლებლობას, რაც ზრდის საბიუჯეტო სახსრების არაეკონომიურად ხარჯვის რისკებს.
მედიკამენტების ხარჯვა
შეუთავსებელი მედიკამენტების გაცემა - რიგ შემთხვევებში ბენეფიციარებზე მედიკამენტის გაცემისას ჩამოყალიბებულია არაეფექტიანი კონტროლის მექანიზმი. შედეგად, გაცემული მედიკამენტების კომბინაცია და დოზები არ შეესაბამება დადგენილ მოთხოვნებს. შეუთავსებელი მედიკამენტების კომბინაციაში ან/და მაქსიმალური დოზებით მიღებამ შესაძლოა გამოიწვიოს უკუჩვენებები და გვერდითი ეფექტები.
მედიკამენტების ხარჯვა, რომელთაც მოხმარების პერიოდში გაუვიდათ ვარგისიანობის ვადა - რიგ შემთხვევებში სააგენტოში დანერგილმა კონტროლის მექანიზმმა ვერ უზრუნველყო მედიკამენტების ვადების ეფექტიანი კონტროლი. შედეგად, ბენეფიციარებმა მიიღეს მედიკამენტები, რომლებსაც მოხმარების პერიოდში გაუვიდათ ვარგისიანობის ვადა.
პროგრამის შეფასების ინდიკატორები
პროგრამის შეფასების არასრული ინდიკატორები - პროგრამის შეფასების ინდიკატორები ვერ უზრუნველყოფს მიღწეული შედეგის გაზომვას და პროგრამის ეფექტიანობის შეფასებას. დაბალია პროგრამის ფარგლებში შესყიდული მედიკამენტების ბენეფიციარებზე გაცემის მაჩვენებელი, რაც იმას ნიშნავს, რომ ვერ იქნა მიღწეული მედიკამენტებზე ხელმისაწვდომობა.
შიდა კონტროლის სისუსტეები
შემუშავებული კონტროლის მექანიზმები ვერ უზრუნველყოფს ხარჯვის პროცესში მედიკამენტების ვარგისიანობის ვადის ეფექტიან კონტროლს. შედეგად, პირველ ჯერზე იხარჯება მედიკამენტები, რომელთაც აქვთ ვარგისიანობის ხანგრძლივი მოხმარების ვადები, ხოლო შემდეგ - მედიკამენტები, რომელთა დარჩენილი ვარგისიანობის ვადა მცირეა.
დანერგილი კონტროლის სისტემა ვერ უზრუნველყოფს უფლებამოსილებების გამიჯვნას. შედეგად, ერთი და იგივე პირები პასუხისმგებელნი არიან როგორც საქონლის მიღებაზე, ასევე მათი არსებობის კონტროლზე.
სააგენტოს მიერ არ ხორციელდება მედიკამენტების ნაშთების პერიოდული და სრული ინვენტარიზაცია, რის შედეგად შეუძლებელია მარაგების არსებობის თაობაზე გონივრული რწმუნების მიღება.
ერთი და იგივე პირი მონაწილეობს მედიკამენტების განსაზღვრის პროცესში, ახორციელებს მის მიწოდებას და ლოგისტიკურ მომსახურებას, რაც შესაბამისი კონტროლის საშუალებების არარსებობის პირობებში წარმოშობს მედიკამენტების არამიზნობრივად გამოყენების რისკს.
