სახელმწიფო აუდიტის სამსახურმა ჩაატარა შპს „მთის კურორტების განვითარების კომპანიის“ 2018-2019 წლების შესაბამისობის აუდიტი.
აუდიტის შედეგად გამოვლინდა შემდეგი მიგნებები:
კომპანიის განვითარების სტრატეგიის არარსებობა
2018-2019 წლებში კომპანიას არ გააჩნდა პარტნიორთან შეთანხმებული და ოფიციალურად დამტკიცებული სტრატეგიის დოკუმენტი და მის განსახორციელებლად საჭირო სამოქმედო გეგმა. შესაბამისად, შეუძლებელია აუდიტის პერიოდში კომპანიის მიერ განხორციელებული საქმიანობის კომპანიის სტრატეგიულ მიზნებთან და ამოცანებთან შესაბამისობის შეფასება წინასწარ განსაზღვრული შეფასების ინდიკატორების მიხედვით. ამასთანავე, აუდიტის პერიოდში არ დასტურდება კომპანიის სტრატეგიის შემუშავებისთვის ქმედითი აქტივობები.
ბიზნესგეგმებთან დაკავშირებული ნაკლოვანებები
კომპანიის 2018-2019 წლების ბიზნესგეგმები არ იყო დამტკიცებული კანონმდებლობის და კომპანიის წესდების შესაბამისად, ასევე კომპანიაში არ მოიპოვება მტკიცებულებები, რაც დაადასტურებდა პარტნიორის მიერ კომპანიის ბიზნესგეგმების შეთანხმების/მოწონების ფაქტს. შესაბამისად, შეუძლებელია აუდიტის პერიოდში კომპანიის მიერ განხორციელებული საქმიანობის შეფასება პარტნიორთან შეთანხმებული წინასწარ განსაზღვრული შეფასების ინდიკატორების მიხედვით.
პარტნიორის მიერ კომპანიის შესახებ გამოქვეყნებული ინფორმაციის ნაკლოვანებები
სააგენტოს მიერ შედგენილი 2018 და 2019 წლების წლიური ანგარიშებიდან არ იკვეთება მისი, როგორც აქტიური პარტნიორის როლი. ანგარიშები არ მოიცავს საკმარის ინფორმაციას იმის შესახებ, რამდენად, რა მოცულობით და როგორ შეასრულა სააგენტომ სახელმწიფო წილობრივი მონაწილეობით მოქმედი საწარმოს პარტნიორის უფლებამოსილებები.
სააგენტოს მიერ სახელმწიფო საწარმოს შესახებ აგრეგირებული და გამოქვეყნებული ინფორმაციის ნაკლოვანებები მიუთითებს გამოსაქვეყნებელი ინფორმაციის სისრულის და სისწორის კონტროლის მექანიზმების სისუსტეზე და ვერ უზრუნველყოფს განახლებული ინფორმაციის გასაჯაროებას სახელმწიფო საწარმოების შესახებ.
პარტნიორის არასათანადო ჩართულობა
არ დასტურდება სააგენტოს მიერ მისთვის კანონმდებლობით (და მისივე ბრძანებით) განსაზღვრული ცალკეული პასუხისმგებლობების შესრულება, მათ შორის, წლიური შედეგების და საწარმოების ბიზნესგეგმების დამტკიცება, ბიზნესგეგმის შესრულების მიმდინარეობის კონტროლი, სააგენტოში წარმოდგენილი ბიზნესგეგმების პროექტების ფინანსური ანალიზი და სხვ.
კომპანიის წესდების ფორმულირება, კომპანიის პარტნიორის უფლებამოსილების კონტექსტში, ნაწილობრივ არ შეესაბამება სააგენტოს დებულებით განსაზღვრულ უფლებამოსილებას.
პარტნიორის გადაწყვეტილებების ნაკლოვანებები
ცალკეული საკითხი, მოქმედი კანონმდებლობით განსაზღვრული სხვადასხვა საფუძვლის გათვალისწინებით, მოითხოვდა სააგენტოსთან შეთანხმებას, თუმცა მათთან დაკავშირებით სააგენტოს პასუხები/წერილები თავისი შინაარსით არ წარმოადგენს რაიმე ტიპის გადაწყვეტილებას − თანხმობას ან უარს, ან ერთმნიშვნელოვან პოზიციას პარტნიორის უფლებამოსილების ფარგლებში გადაწყვეტილების მიღებასთან დაკავშირებით. შესაბამისად, კომპანიის ზოგიერთ მიმართვაზე სააგენტომ არასრულფასოვნად განახორციელა სახელმწიფო საწარმოს პარტნიორისთვის კანონმდებლობით განსაზღვრული უფლებამოსილებები.
ბარათების აღრიცხვასთან დაკავშირებული ნაკლოვანებები
კურორტ გუდაურის მოლარეებზე ბარათების გადაცემა წარმოებს დამადასტურებელი დოკუმენტების გაფორმების გარეშე. ამასთანავე, არ ტარდება მათი ინვენტარიზაცია. შესაბამისად, არასათანადო კონტროლის მექანიზმების პირობებში, კომპანიაში ბარათების აღრიცხვის პროცესი ნაკლებად გამჭვირვალეა.
ფასწარმოქმნის ნაკლოვანებები
კომპანიაში არ არსებობს მომსახურების ფასების გაანგარიშების პოლიტიკა და მეთოდოლოგია, სადაც გათვალისწინებული იქნებოდა სოციალური, ეკონომიკური და სხვა მნიშვნელოვანი ფაქტორები. ამასთანავე, ინფორმაციის მიწოდებაზე სათანადო კონტროლის მექანიზმების არარსებობის გამო, გამოვლინდა, რომ რიგ შემთხვევებში ბილეთები რეალიზებული იყო დადგენილი ტარიფებისგან განსხვავებული ფასებით. კომპანიაში ფასების გაანგარიშების პოლიტიკისა და მეთოდოლოგიის არარსებობა შესაძლოა უარყოფითად აისახოს კომპანიის შემოსავლების ფორმირებასა და ფინანსურ შედეგებზე.
აბონემენტების უფასოდ გაცემის პროცესის ნაკლოვანებები
აბონემენტების უფასოდ ან/და შეღავათიანი ფასით გაცემის შესახებ კომისიის მიერ გადაწყვეტილების მიღების წესები არის ზოგადი და იძლევა ინტერპრეტაციის შესაძლებლობას. ამასთანავე, გადაწყვეტილებებში არ ფიქსირდება უფასოდ გასაცემი აბონემენტების რაოდენობა. აღნიშნული რაოდენობები დგინდება ჩუქების ხელშეკრულებების ხელმომწერი პირების მიერ. ზოგ შემთხვევაში ჩუქების ხელშეკრულებები არ არის გაფორმებული და გაურკვეველია გადასაცემი აბონემენტების რაოდენობის დამდგენ პირთა ვინაობა.
რიგ შემთხვევებში უფასოდ გადაცემულ სახელობით აბონემენტებზე არ ფიქსირდება მფლობელის ვინაობა, რაც ართულებს მათი გამოყენების კონტროლს და წარმოშობს აბონემენტების არაუფლებამოსილი პირების მიერ გამოყენების რისკს. აბონემენტების უფასოდ გაცემის პროცესი არ არის გამჭვირვალე, რაც შეიძლება უარყოფითად აისახოს კომპანიის შემოსავლებზე.
დადგენილ ვადებში შეუსრულებელი ხელშეკრულებები
კომპანიამ ხელშეკრულებით გათვალისწინებული ვალდებულებების შეუსრულებლობაზე დროულად არ განახორციელა რეაგირება და ოთხ ხელშეკრულებაში არ შეიტანა ცვლილებები სათანადო დასაბუთებით, შესყიდვების სააგენტოსთან და საქართველოს მთავრობასთან შეთანხმებით, ხოლო ერთ შემთხვევაში ვადის გაგრძელების გადაწყვეტილება მიიღო შესყიდვების სააგენტოსთან და საქართველოს მთავრობასთან შეთანხმების გარეშე, ვალდებულების შესრულების ვადის ამოწურვიდან 148 დღის შემდეგ.
დარღვევებით წარმოებული სარეკონსტრუქციო სამუშაოები
კომპანიამ შინოს საბაგიროს ფარეხის მშენებლობა 2017 წელს დაიწყო კანონმდებლობით გათვალისწინებული ნებართვისა და მშენებლობის პროექტის სავალდებულო ექსპერტიზის გარეშე. დარღვევებით წარმოებული მშენებლობა მიღება-ჩაბარების აქტის გაფორმებიდან სამ თვეში გახდა ექსპლუატაციისათვის გამოუსადეგარი, რის გამოც კომპანიას მოუხდა განმეორებითი შესყიდვების განხორციელება დაზიანებული შენობის რეკონსტრუქციის მიზნით.
კომპანიამ თავდაპირველი მშენებლობისა და შემდგომი რეკონსტრუქციის სამუშაოები აწარმოა წინასწარი სამშენებლო ნებართვებისა და მშენებლობის წარმოების ეტაპების სავალდებულო საექსპერტო შეფასებების გარეშე, რითაც შექმნა განსაკუთრებული მნიშვნელობის შენობა-ნაგებობის (V კლასის) სათანადო ფუნქციონირებასთან დაკავშირებული რისკები.
პროექტის შეუსაბამო სამუშაოები
კომპანიამ საბოლოო მიღება-ჩაბარების აქტი გააფორმა პროექტისგან განსხვავებით შესრულებულ სამუშაოებზე, პროექტში შესაბამისი ცვლილების განხორციელების გარეშე. აღნიშნული ქმნის სამუშაოების მიღების რისკს, რომელმაც შესაძლოა ვერ დააკმაყოფილოს შემსყიდველის რეალური საჭიროებები.
ნებართვების გარეშე დაწყებული სამშენებლო სამუშაოები
კომპანიის მიერ განსახორციელებელი რთული და სპეციფიკური სამშენებლო სამუშაოებიდან გამომდინარე, ასეთი სამუშაოების უნებართვოდ წარმოებამ, შესაძლებელია მნიშვნელოვანი უარყოფითი გავლენა მოახდინოს სხვადასხვა მიმართულებით (გარემოზე ზემოქმედება, მოსახლეობის უსაფრთხოება, არსებული ინფრასტრუქტურის შესაძლო დაზიანება და ა.შ.).
კომპანიისთვის დაკისრებული ჯარიმები
2018-2019 წლებში სამშენებლო და სანებართვო პირობების დარღვევისთვის კომპანიაზე დაკისრებული მნიშვნელოვანი მოცულობის ჯარიმები მიუთითებს, რომ კანონმდებლობით გათვალისწინებული დაჯარიმების საფუძვლების აღმოფხვრა კომპანიისათვის არ არის პრიორიტეტული, მიუხედავად ასეთ სამუშაოებთან დაკავშირებული მნიშვნელოვანი რისკებისა.
ძირითადი საშუალებების ინვენტარიზაციის ნაკლოვანებები
კომპანიას 2018-2019 წლებში არ ჩაუტარებია ძირითადი აქტივების ინვენტარიზაცია, შესაბამისად, ვერ მოვიპოვეთ რწმუნება ბალანსზე არსებული ძირითადი საშუალებების სისრულის და არსებობის შესახებ. ამასთანავე, ინვენტარიზაციის ჩაუტარებლობა ზრდის კომპანიის ქონების დანაკარგების რისკს.
კომპანიის საკუთრებად დაურეგისტრირებელი ქონება
კომპანიის საკუთრებად არ არის რეგისტრირებული ბალანსზე რიცხული 19 მიწის ნაკვეთი, ასევე დაურეგისტრირებელია ბალანსზე რიცხული 16 შენობანაგებობა და არ აქვს მინიჭებული საკადასტრო კოდი. სასრიალო გზების უმეტესობა არ არის ბალანსზე აღრიცხული და კომპანიის საკუთრებად რეგისტრირებული.
მოთხოვნების მართვის ნაკლოვანებები
კომპანიას 2018-2019 სამეურნეო წლების ბოლოს არ ჩაუტარებია მოთხოვნებისა და ვალდებულებების ინვენტარიზაცია. აქედან გამომდინარე, აუდიტის ჯგუფმა ვერ მიიღო რწმუნება დებიტორული დავალიანებების არსებობის, სისრულის და სიზუსტის შესახებ. კომპანიის მიერ სათანადოდ არ იყო გამოყენებული 25 დებიტორის მიმართ კანონმდებლობით დადგენილ ვადაში თანხის მოთხოვნის უფლება, რაც ამცირებს მათი მიღების შესაძლებლობას.
კომპანიის დირექტორის ხელფასის უსაფუძვლო ზრდა
არაუფლებამოსილი პირის მიერ შრომის ანაზღაურების ზრდასთან დაკავშირებული ბრძანების გამოცემით დაირღვა მოქმედი კანონმდებლობის მოთხოვნები, რის შედეგადაც 2016 წლის ნოემბრიდან 2018 წლის ნოემბრამდე კომპანიის ყოფილი დირექტორის ანაზღაურება უსაფუძვლოდ გაიზარდა ჯამში − 109,021 ლარის ოდენობით.
პრემიების გაცემა სათანადო დასაბუთების გარეშე
კომპანიაში პრემიები გაცემულია მოქმედი პრემირების წესისა და შინაგანაწესის მოთხოვნების დარღვევით. კერძოდ, არ არის წარმოდგენილი პრემირების სათანადო დასაბუთებები. ამასთანავე, კომპანიის დირექტორების პრემირების ბრძანებები გამოცემულია არაუფლებამოსილი პირების მიერ, სააგენტოს გადაწყვეტილების გარეშე. შედეგად, პრემიები გაცემულია გაუმჭვირვალედ და დაუსაბუთებლად.
დანამატების გაცემა სათანადო დასაბუთების გარეშე
კომპანიაში დანამატები არ გაიცემა სათანადო დასაბუთების საფუძველზე, რაც შესაძლოა უსაფუძვლოდ ზრდიდეს კომპანიის ხარჯებს და ხელს უწყობდეს კომპანიის სახსრების გაუმჭვირვალე და არაეკონომიურ განკარგვას.
საგადასახადო შეღავათის არასწორად გავრცელება
საგადასახადო შეღავათი გავრცელებულია საგადასახადო კოდექსის მოთხოვნის შეუსაბამოდ. 23,903 ლარი გაცემულია დაბეგვრის გარეშე. აღნიშნული თანხის საშემოსავლო გადასახადი ექვემდებარება ბიუჯეტში გადარიცხვას.
გაუმჭვირვალე ხარჯი
კომპანიამ ბაზრის კვლევის გარეშე მიმწოდებელთან გააფორმა 122,581 ლარის ღირებულების ხელშეკრულება, სადაც არ იყო განსაზღვრული რამდენიმე მნიშვნელოვანი მომსახურების დეტალური სპეციფიკაცია. შესაბამისად, კომპანია მომსახურების მიღება-ჩაბარების ეტაპზე მოკლებული იყო შესაძლებლობას, ემსჯელა მიღებული მომსახურების სისრულესა და ხარისხზე. აღნიშნული გარემოებების გამო, სახელმწიფო აუდიტის სამსახურმა ასევე ვერ შეძლო მოეპოვებინა მტკიცებულებები გაწეული ხარჯების ეკონომიურობასთან დაკავშირებით.
2018-2019 წლებში კომპანიის თანამშრომლებსა და მათი ოჯახის წევრებზე უფასოდ გადაცემული აბონემენტების თანხობრივმა მოცულობამ შეადგინა 133,000 ლარი. ამასთანავე, VIP მომხმარებლებზე უფასოდ გადაცემული აბონემენტების ღირებულების ჯამმა შეადგინა 128,000 ლარი. კომპანიამ ვერ წარმოადგინა დოკუმენტის სახით შექმნილი აბონემენტებით უფასოდ მოსარგებლე პირთა სრული სია, რითაც შესაძლებელი გახდებოდა თანამშრომელთა ოჯახის წევრების და VIP მომხმარებლების იდენტიფიცირება და გაწეული ხარჯების მიზნობრიობის დადგენა.
მაიდენტიფიცირებელი დოკუმენტების გარეშე უფასოდ გადაცემული აბონემენტების ღირებულების ხარჯებად აღიარება ეწინააღმდეგება კომპანიის შესაბამისი კომისიის გადაწყვეტილებებს, ხარჯები გაუმჭვირვალეა და არ იძლევა მათი საჭიროებისა და მიზნობრიობის დადგენის შესაძლებლობას.
სალაროებში ყოველდღიური ნაშთების ლიმიტის არარსებობა
კომპანიის სალაროს დებულებაში არ არის განსაზღვრული სალაროებში დღის ბოლოს არსებული ნაღდი ფულის ნაშთის ლიმიტები, რაც წარმოქმნის თანხების არასანქცირებული გამოყენების და დაუცველობის რისკებს.
საწვავის ხარჯვის და ლიმიტების ბრძანებების ნაკლოვანებები
კომპანიაში საწვავის ლიმიტების დადგენის შესახებ დირექტორის ბრძანებები შედგენილი იყო არასრულად და ხარვეზებით. ცალკეულ შემთხვევაში ლიმიტები განსაზღვრული იყო კომპანიის რეალურ საჭიროებებზე ნაკლები ოდენობით. ასევე, კომპანიაში დანერგილი კონტროლის მექანიზმების სისუსტის გამო, საწვავის დადგენილი ლიმიტის გარეშე ხარჯვა არ არის დასაბუთებული და იძლევა არამიზნობრივად გამოყენების საშუალებას.
რეზერვუარიდან საწვავის ხარჯვის ნაკლოვანებები
კომპანიაში არ რეგულირდებოდა რეზერვუარებიდან საწვავის გაცემის მიზნობრიობა, ასევე, რეზერვუარებზე პასუხისმგებილი პირის დანიშვნის ბრძანებებში 2019 წლის 23 ივლისამდე არ იყო გაწერილი რეზერვუარიდან საწვავის გაცემის აღრიცხვის წესი. აღნიშნული მარეგულირებელი აქტების არარსებობამ და კონტროლის მექანიზმების სისუსტემ გამოიწვია დიზელის რეზერვუარიდან საწვავის გაცემის არასრული აღრიცხვა და დაუსაბუთებელი ხარჯვა.
საწვავის მიღებისა და ხარჯვის კონტროლის მექანიზმების სისუსტე
დიზელის რეზერვუარებში საწვავის მიღებისა და საწვავის ბარათებიდან ხარჯვაზე არასათანადო კონტროლის მექანიზმების გამო, კომპანიაში განხორციელდა საწვავის დაუსაბუთებელი და არამიზნობრივი ხარჯვა.